W dniach 2–14 października 2004 r. odbyła się w Bangkoku 13 Konferencja Stron Konwencji Waszyngtońskiej (CITES). Przedstawiciele ok. 150 krajów dyskutowali nad ok. 50 propozycjami zmian w załącznikach oraz ok. 100 rozmaitymi dokumentami – od rożnych raportów, projektów budżetów na kolejne lata, zmian limitów eksportowych, po rezolucje oraz zmiany w teksie Konwencji.
 

Podczas obrad plenarnych Fot. Marton Kelemen

Choć mogłoby się wydawać, ze niemal 2 tygodnie to długo, jednak ze względu na liczbę decyzji oraz istotne znaczenie wielu z nich dla niektórych krajów, czas ten wypełniony był od świtu, często do późnej nocy, przez intensywną pracę.

Ważną rolę w Konferencji odegrały organizacje pozarządowe – krajowe i międzynarodowe, uczestniczące w niej na prawach obserwatorów. Przygotowywały dla delegatów materiały informacyjne dotyczące poszczególnych propozycji, organizowały spotkania i konferencje tematyczne, zapewniały ekspertów gotowych w każdej chwili wyjaśnić szczegółowe wątpliwości, aktywnie uczestniczyły w dyskusjach podczas sesji poszczególnych komisji i obrad plenarnych.

Po raz pierwszy na Konferencji Stron CITES reprezentowane było także Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”. Miałem okazję uczestniczyć w pracach jako obserwator delegowany przez Central and East European Working Group for the Enhancement of Biodiversity (CEEWEB), którego „Salamandra” jest aktywnym członkiem.

W szczególności warto zwrócić uwagę na kilka zmian w listach gatunków zwierząt objętych ograniczeniami Konwencji.

Do Załącznika II (w uproszczeniu – zawierającego gatunki, w przypadku których handel międzynarodowy jest dozwolony, jednak regulowany, monitorowany i ograniczony do określonych limitów) zostały dodane ryby: żarłacz biały (Carcharadon carcharias) i wargacz garbogłowy (Cheilinus undulatus), pochodzące z Madagaskaru gekony liścioogonowe (Uroplatus spp.) oraz żółwie: żółw wężoszyi McCord'a (Chelodina mccordi), żółw nowogwinejski (Carettochelys insculpta), żółwiak czarnopręgi (Amyda cartilaginea), płaskorupiec malajski (Notochelys platynota) i ślimakożer malajski (Malayemys subtrijuga).

Z Załącznika II do Załącznika I (w uproszczeniu – obejmującego gatunki, którymi komercyjny obrót międzynarodowy jest zakazany) został przeniesiony żółw pajęczynowy (Pyxis arachnoids), papugi amazonka liliowoglowa (Amazona finschi) i kakadu żółtolica (Cacatua sulphurea) oraz delfin krótkogłowy (Orcaella brevirostris).

Z Załącznika I do Załącznika II przeniesiono gatunki: nosorożec biały południowy (Ceratotherium simum simum) - populacja ze Swazilandu, bielik amerykański (Haliaeetus leucocephalus), krokodyl amerykański (Crocodylus acutus) - populacja kubańska, krokodyl nilowy (Crocodylus niloticus) - populacja z Nanibii.

Z Załącznika II, a więc w ogóle spod obostrzeń Konwencji Waszyngtońskiej, wykreślono papugę – nierozłączkę czerwonoczelną (Agapornis roseicollis).

Najwięcej emocji wzbudziły propozycje – przeniesienia Balaenoptera acutorostrata z Załącznika I do Załącznika II [odrzucona], włączenia żarłacza białego (Carcharodon carcharias) oraz raminu (Gonostylus spp.) do Załącznika II [przyjęte], a także wyłączenia z jurysdykcji Konwencji wszelkich sztucznie uzyskiwanych hybrydów storczyków [ostatecznie zdecydowano się wyłączyć jedynie sztuczne hybrydy 4 rodzajów storczyków azjatyckich: cymbidium (Cymbidium spp.), wanda (Vanda spp.), drzewoporzec (Dendrobium spp.) i ćmówka (Phalaenopsis spp.)].

Postanowienia Konwencji Stron zaczną obowiązywać w krajach, które ratyfikowały Konwencję w 3 miesiące od chwili ich przyjęcia. Należy się spodziewać, że w tym czasie także Unia Europejska zmieni swoje przepisy dotyczące handlu zagrożonymi gatunkami, dostosowując je do aktualnych przepisów CITES.

Ze szczegółowymi rezultatami obrad będzie się można wkrótce zapoznać na oficjalnej stronie CITES (www.cites.org).

Kolejna Konferencja Stron odbędzie się w 2007 r. w Holandii.

Andrzej Kepel