Od wielu lat system ochrony przyrody w Polsce jest sparaliżowany przez przepis przyznający samorządom prawo blokowania decyzji związanych z tworzeniem i zmianą granic parków narodowych. Władze państwowe nie mogą realizować w tym względzie żadnych strategii czy zobowiązań międzynarodowych. Czas z tym skończyć!
Dwa dni temu Minister Środowiska przyznał, że prawo przyznające samorządom prawo liberum veto w stosunku to tworzenia czy poszerzania parków narodowych jest złe. Tak samo uważała większość poprzednich ministrów środowiska. Dlaczego więc tego nie zmieniono? Bo żadna partia polityczna nie chciała narazić się lobby samorządowemu. Każdy poseł wszak wie, że jeśli powinie mu się noga w kolejnych wyborach, jego lotniskiem zapasowym są władze samorządowe. Dlatego wydaje się, że jedynym rozwiązaniem jest demokratyczna instytucja obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej. Środowiska naukowców i organizacji pozarządowych powołały więc do życia Obywatelski Komitet Inicjatywy Ustawodawczej ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody, który przygotował projekt koniecznej korekty ustawy. Zmiana jest prosta – zamiast prawa do uzgadniania takich decyzji z samorządami, wprowadza się zasadę ich opiniowania, co jest zgodne z ratyfikowaną przez Polskę Europejską Kartą Samorządu Lokalnego. Warto zaznaczyć, że pozostawiono zasadę uzyskiwania zgody w odniesieniu do gruntów niestanowiących własności Skarbu Państwa, przepis więc nie narusza prawa własności – także w odniesieniu do własności komunalnej. Chcąc objąć ochroną teren niepaństwowy, trzeba wyprzedzająco uzyskać zgodę jego właściciela (np. oferując mu atrakcyjne dopłaty do prowadzonej działalności, by była zgodna z potrzebami ochrony), albo go wykupić.
Obywatelski projekt nowelizacji ustawy przewiduje także inną drobną, lecz ważną zmianę. Minister Środowiska, odwołując dyrektora parku narodowego powinien zasięgać opinii Państwowej Rady Ochrony Przyrody (PROP) i podawać powód odwołania. Ma to utrudnić odwoływanie niewygodnych (np. rygorystycznie przestrzegających zasad ochrony przyrody) dyrektorów parków bez podawania przyczyn, co niestety miało miejsce w przeszłości.
Dim lights Embed Embed this video on your site
Adam Wajrak o inicjatywie - zobacz krótki film
Aby obywatelski projekt zmiany prawa został rozpatrzony przez parlament, trzeba było najpierw zebrać 1000 podpisów (Komitet zebrał ich ok. 2500) i wraz z nimi przedstawić go Marszałkowi Sejmu. Ten, po sprawdzeniu formalnej zgodności wniosku (na co miał 2 tygodnie) powinien zarejestrować Komitet. Od tej chwili Komitet ma 3 miesiące na to, by zebrać i przedstawić marszałkowi łącznie 100.000 podpisów.
Marszałek przed zarejestrowaniem tego Komitetu zażądał od niego opinii PROP na temat projektu. Żądanie to było pozaprawne, jednak opinię taką (w pełni popierającą projekt) dostarczono. Dziś (piątek 13 sierpnia) Marszałek oficjalnie przyjął projekt. Od tej chwili zegar zaczyna tykać. Komitet ma równo 3 miesiące na zebranie co najmniej 97.500 brakujących podpisów i dostarczenie ich do Kancelarii Sejmu. Dalsze losy inicjatywy będą leżały w rękach parlamentarzystów.
Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra” od początku uczestniczy w pracach Komitetu. Współtworzyliśmy projekt nowelizacji i jego uzasadnienie. Obecnie apelujemy do wszystkich miłośników przyrody, którzy zgadzają się z tym, że najcenniejsze jej skarby powinny być chronione w ramach parków narodowych, by wypełnili dane w formularzu, złożyli swój podpis i przesłali go do biura „Salamandry” lub bezpośrednio pod adres Komitetu. Przypominamy – każdy pełnoletni obywatel może podpisać się pod tym projektem tylko raz. Zachęcamy jednak do przekazania tej informacji także innym zainteresowanym osobom i zebranie od nich poparć. Pokażmy, że Polakom nie jest obojętny los ich przyrodniczego dziedzictwa!
Andrzej Kepel
| Plik | Opis | Rozmiar |
|---|---|---|
 Oświadczenie 9 XI 2010 | Oświadczenie Obywatelskiego Komitetu po zakończeniu zbierania podpisów | 90 Kb |
| Projekt ustawy | Obywatelski projekt ustawy, wraz z jego uzasadnieniem | 90 Kb |
| Oświadczenie Komitetu | Oświadczenie Obywatelskiego Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej o rozpoczęciu zbierania podpisów | 105 Kb |
 Opinia PROP | Pozytywna opinia Państwowej Rady Ochrony Przyrody na temat inicjatywy | 161 Kb |
 Formularz do zbierania podpisów | Na tym formularzu należy zbierać poparcia dla inicjatywy | 38 Kb |
