Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”
 


Pająk wegetarianin

Wszystkie spośród 40 tysięcy odkrytych do tej pory gatunków pająków zaliczano do typowych drapieżników. Tymczasem mały pajączek Bagheera kiplingi wydaje się nie przejmować ogólnoświatowymi trendami, korzystając z zupełnie innej bazy pokarmowej.

Pająk Bagheera, należący do rodziny skakunów (Salticidae), żyje na krzewach akacjowych w lasach Ameryki Środkowej i Meksyku. Akacje te związane są mutualistyczną* zależnością z pewnym gatunkiem mrówek. Mrówki strzegą krzewów przed roślinożernymi zwierzętami, przystępując do zmasowanego ataku w razie jakiegokolwiek zagrożenia, a akacje w zamian odwdzięczają się słodką wydzieliną specjalnych gruczołów (tzw. ciałka Belta) usytuowanych na wierzchołkach liści. Bagheera kiplingi okrada spółkę mrówki-akacja, nie tyle podbierając słodką żywicę, co pożerając ciałka Belta w całości. Ten z pozoru łatwy sposób na zdobywanie pokarmu niesie jednak z sobą pewne ryzyko - gdy mrówki odkryją intruza, zaciekle atakują, wobec czego musi on pozostawać niezauważony. Na jego korzyść działa doskonały wzrok, szybkość i niebywała zwinność, charakterystyczne dla tej rodziny pająków.

Osobliwość Bagheera kiplingi nie kończy sie jednak na preferencjach pokarmowych - pająk ten nie potrzebuje sieci do polowania. Zamiast tego wykorzystuje swoje przędzotwórcze zdolności do budowania swoistych schronów, w których samice opiekują się młodymi. Z racji ciągłego zagrożenia ze strony mrówek, również samce biorą udział w opiece nad potomstwem, co w świecie pająków jest kolejnym wyjątkiem.

Dieta bezmięsna wygenerowała nie tylko nietypowe zachowania społeczne, ale także przystosowania fizjologiczne - do tej pory sądzono, że organizmy pająków nie są zdolne do trawienia pokarmu roślinnego. Drapieżne pająki, atakując ofiarę, wstrzykują do jej ciała porcję enzymów trawiennych, aby po czasie wyssać przetrawiony koktajl. A pająk Bagheera zjada roślinne elementy w całości.

Odkrycia osobliwych zwyczajów tego gatunku dokonało w tym roku dwóch naukowców - Christopher Meehan z Vilanova University oraz Eric Olson z Brandeis University. Co ciekawe, związek mrówek z krzewami akacji, które zamieszkują pająki Bagheera, badany był od blisko 50 lat, a sam gatunek Bagheera kiplingi znany jest ludzkości od przeszło 100 lat.

Agnieszka Graclik
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

*) Mutualizm – wzajemne oddziaływanie na siebie najczęściej dwóch różnych gatunków, przynoszące obu wymierne korzyści i niezbędne do przetrwania każdego z nich.













Wybór numeru