Ochrona popielicy (projekty reintrodukcji)

Podstawowym działaniem na rzecz ochrony popielicy jest dbanie o lasy, w których żyją te ssaki. Nie wolno dopuszczać do zbytniej fragmentacji kompleksów leśnych, a jeśli już taka sytuacja zachodzi, to poszczególne fragmenty należy połączyć pasami drzew liściastych i krzewów, które umożliwią popielicom przemieszczanie się między nimi.

Woliery do hodowli popielic w Stacji Ekologicznej UAM w Jeziorach Jednym ze sposobów czynnej ochrony roślin i zwierząt jest reintrodukcja (łacińskie reintroductio - wprowadzenie na nowo) polegająca na ponownym ich wprowadzeniu na tereny, na których wyginęły w przeszłości. Projekt reintrodukcji popielicy od pewnego czasu realizowany jest na terenach Polski Zachodniej przez PTOP „Salamandra” i pracowników Zakładu Zoologii Systematycznej UAM w Poznaniu. Na etapie planowania projektu przyjęto generalne założenie, że do reintrodukcji używane będą zarówno dzikie zwierzęta złowione w miejscach swego naturalnego występowania, jak i osobniki uzyskane w wyniku hodowli w specjalnych wolierach postawionych w Stacji Ekologicznej UAM w Jeziorach. Założono również, że reintrodukcja będzie prowadzona metodą z zastosowaniem aklimatyzacji popielic do nowego otoczenia. W związku z tym przed wsiedleniem zwierzęta są umieszczane na okres tygodnia w specjalnych klatkach zawieszonych na drzewach w miejscach planowanego wypuszczania i stale pilnowane. Aklimatyzacja popielic odbywa się w lekkich drucianych klatkach (o wymiarach 90 cm x 80 cm x 80 cm) zawieszonych na gałęziach drzew na wysokości kilku metrów. Wieszanie klatek akllimatyzacyjnych na drzewach Klatki posiadają specjalne drzwiczki zamykane zasuwką, umożliwiające wyjście i wejście popielicy, ale uniemożliwiające przedostanie się do wnętrza większemu od niej drapieżnikowi. Klatki aklimatyzacyjne przez pierwszych 7 dni – od umieszczenia w nich popielic – pozostają zamknięte i dostarczany jest do nich pokarm (orzechy laskowe, masło orzechowe, owoce), a po tym okresie klatki zostają otwarte (pokarm nadal jest do nich dostarczany). Pozostawienie klatek (z pokarmem) ułatwia popielicom przetrwanie pierwszych dni na nowym terenie i sprzyja powstrzymywaniu ich przed natychmiastowym rozproszeniem. Wszystkie zwierzęta są oznakowane indywidualnie poprzez wykonanie tatuażu na uszach. Na początku okresu aklimatyzacji popielicom przeznaczonym do reintrodukcji zakłada się nadajniki telemetryczne umożliwiające późniejsze śledzenie ich przemieszczania.

Pierwszy etap projektu rozpoczęto w roku 1997 w Sierakowskim Parku Krajobrazowym (SPK). W latach dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku w SPK występowało około 300 popielic (rez. „Buki nad Jeziorem Lutomskim”). Wykorzystano do reintrodukcji jedynie popielice pochodzące z ww. rezerwatu. W efekcie reintrodukcji nastąpiło zwiększenie liczebności populacji (ok. 700 osobników) sierakowskiej oraz zajmowanej przez nią powierzchni lasów.

Popielica z nadajnikiem Kolejny etap zaczął się w roku 2002, kiedy rozpoczęto reintrodukcję popielicy do Szczecińskiego Parku Krajobrazowego Puszcza Bukowa. Wykorzystano do reintrodukcji popielice pochodzące z Nadleśnictwa Resko, Wysoczyzny Elbląskiej, SPK i rez. „Buczyna Szprotawska”. Działania w Puszczy Bukowej nadal trwają, ale podstawowy etap prac związany z aklimatyzacją i wsiedleniem zwierząt do odpowiednich środowisk, a także z tworzeniem przyszłych dróg migracji na terenie puszczy, zostały już zakończone. Obecnie staramy się obserwować rozwój nowoutworzonej populacji.

Trzeci etap reintrodukcji popielicy Polsce Zachodniej rozpoczęty został w roku 2011. Zwierzęta wsiedlane są do rozległych lasów Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego (B-GPK), z czego znaczną część zajmują dogodne dla popielicy stare lasy liściaste i mieszane. Na obszarze tym nie stwierdzono obecności popielicy mimo poszukiwań podejmowanych w latach 2008 i 2009. Brak popielic i brak danych historycznych o ich występowaniu w XIX i XX stuleciu są prawdopodobnie konsekwencją tego, iż w przeszłości w wyniku wycinania starych liściastych i mieszanych lasów pozbawiono tego ssaka właściwego mu środowiska. Przy reintrodukcji w B-GPK – po przeprowadzeniu analiz genetycznych – zdecydowano się na użycie popielic pochodzących z kilku populacji sudeckich i roztoczańskich.

alt