Błękitna czerwień

Starożytni Grecy nazwali je Czerwonym, choć w istocie jest bezkresnym błękitem. Otoczone surowymi pustyniami przypomina tętniącą życiem oazę ozdobioną zjawiskowymi rafami koralowymi. To tutaj przyjeżdżają tłumy nurków, chcących na własne oczy doświadczyć bogactwa jednego z najpiękniejszych mórz na świecie. To kultowe dla każdego nurka miejsce znajduje się w odległości zaledwie kilku godzin lotu z Polski i przez wielu uznawane jest za podwodny raj. Zapraszam na nurkową i fotograficzną podróż w bezkresną otchłań wód Morza Czerwonego.

Morze Czerwone jest zbiornikiem śródlądowym leżącym na styku Afryki i Półwyspu Arabskiego i bardzo ważnym szlakiem żeglugowym pomiędzy Europą i Azją. Największymi państwami położonymi nad nim są Egipt, Arabia Saudyjska i Sudan. Mimo że wszystkie te kraje mają dostęp do jego unikatowych zasobów przyrodniczych, tylko Egipt zdołał wykorzystać swoje położenie dla celów turystycznych, zapewniając pełną, bezpieczną i niezbyt drogą infrastrukturę nurkową. Wbrew powszechnym wyobrażeniom o tym kraju najbardziej rozwijającą się gałęzią gospodarczą jest turystyka związana z morzem, włączając w to nurkowanie.

W Egipcie organizuje się dwa rodzaje wypraw nurkowych, tzw. nurkowanie z lądu oraz nurkowanie na otwartych wodach, czyli z jednostki pływającej. To drugie może przyjąć różne formy, od niezbyt odległych rejsów pontonem, do wielodniowych safari po całym morzu.

Rozwój turystyki, rozbudowa infrastruktury, przystosowanie linii brzegowej do celów hotelarskich oraz znacząco rosnąca liczba turystów odwiedzających wybrzeże Morza Czerwonego nie pozostają bez wpływu na środowisko naturalne tego akwenu. (Niejednokrotnie odwiedzałem miejsca, gdzie cumowało w tym samym czasie kilkanaście łodzi. Przyjmując, że każda z nich przywozi zwykle grupę kilkunastu nurków, można sobie wyobrazić, jakie spustoszenie na rafach niesie taka intensywna eksploracja). Starsi nurkowie, którzy mieli szczęście nurkować w tym morzu 30 lat temu, są przerażeni postępującymi negatywnymi zmianami, umierającymi rafami, znacznym spadkiem intensywności życia morskiego. I chociaż nadal dość powszechnie można spotkać bogate ławice małych kolorowych rybek, to niestety większość najciekawszych gatunków albo migruje coraz dalej na południe, aby żyć jak najdalej od człowieka, albo ich liczebność dramatycznie spada. Mimo to, nadal dla osoby, która pierwszy raz zanurza się w Morzu Czerwonym i widzi kolorowe rafy z tysiącami ryb, jest to namiastka raju, choć to tylko pozostałość tego, co było dawniej.

Ostatnio mówi się, że fotograf podwodny i jego prace, to już nie tylko sztuka czy też forma dzielenia się z innymi podwodnymi impresjami, a coraz bardziej działalność dokumentacyjna, archiwistyczna. Przed fotografami stoi więc nowe ważne zadanie: stają się odpowiedzialni za przekazanie następnym pokoleniom obrazu podwodnego świata – żyjących w nim gatunków roślin i zwierząt.

Morze Czerwone dostarcza bardzo różnorodnych atrakcji. Każda z nich posiada swoisty urok i przy odrobinie szczęścia może stać się interesującym obiektem fotograficznym. Katalogi systematyzujące żyjące w nim grupy zwierząt to bardzo obszerne opracowania. Różnorodność gatunkowa ryb jest imponująca, niestety coraz rzadziej możliwa do obserwacji pod wodą.

Rafy Morza Czerwonego to zapierające dech w piersiach formacje twardych i miękkich koralowców, występujące w płytkich, łatwo dostępnych miejscach, ale także na dużych głębokościach, w strefach silnych prądów, porastające strome podwodne ściany skalne. Niekończące się tereny piaszczyste lub porośnięte morską trawą, udekorowane przemyślnymi formacjami skalnymi, porośniętymi koralowcami, to dość typowy krajobraz denny. Morze Czerwone bogate jest również w jaskinie, systemy korytarzy oraz groty.

Fotograf podwodny większość swojego czasu pod wodą spędza w pobliżu rafy, na stosunkowo niewielkich głębokościach, tropiąc większe okazy ryb lub po prostu koncentrując się na fotografowaniu najmniejszych, prawie niedostrzegalnych gołym okiem form życia. Ściany skalne obmywane przez silne prądy morskie to miejsca, gdzie, szczególnie wczesnym rankiem, można spotkać większe okazy ryb, żółwie, ławice barakud czy rekinów. Żyją tu również ssaki wodne. Do najbardziej znanych należą dugongi i delfiny – fascynujące każdego nurka stworzenia. Ze względu na rolę, jaką morze to pełni dla żeglugi, na jego dnie można znaleźć sporo bardzo interesujących szczątków zatopionych statków. Wraki w sposób naturalny przyciągają nurków chcących penetrować ich wnętrza. Ponadto jednak stają się sztuczną rafą, domem dla wielu gatunków ryb oraz platformą dla rozwoju koralowców.

Dzień nurkowy na safari nurkowym, według mnie najciekawszej formie zwiedzania wód tego akwenu, składa się zwykle z czterech nurkowań, o łącznym czasie pod wodą około 3,5 do 4 godzin. Pierwsze nurkowanie rozpoczyna się bardzo wcześnie, bo około godziny szóstej rano, podczas wschodu słońca. Jest to zazwyczaj najważniejsze nurkowanie pod względem fotograficznym, gdyż o tej porze światło jest bardzo ciepłe i miękkie, woda bardzo przejrzysta, niezmącona, a najciekawsze obiekty fotograficzne mogą znajdować się w pobliżu rafy. Drugie nurkowanie odbywa się około godziny dziesiątej rano, a trzecie, w zależności od dystansu, który trzeba pokonać, aby dopłynąć do kolejnego miejsca nurkowego, około szesnastej. Czwarte nurkowanie to typowe nurkowanie nocne, specyficzne w kontekście fotografii, ale zwykle bardzo owocne – niektóre gatunki ryb są wtedy zdecydowanie mniej płochliwe, a czasem nawet natarczywe. To umożliwia bliższe podpłynięcie do obiektu i zrobienie lepszego zdjęcia. W języku potocznym funkcjonuje określenie „egipskie ciemności”, co doskonale oddaje to, z czym mamy do czynienia w nocy na morzu. Jest zupełnie czarno, nie widać nic. Bez sztucznego światła trudno sobie wyobrazić jakąkolwiek aktywność na powierzchni, a co dopiero pod wodą. Kiedy tam jestem i czasem wyłączam latarkę, robi się zupełnie czarno.

Morze Czerwone, choć jest niemal rajem, bywa dość niebezpieczne. Ryzyko związane z tym akwenem wynika właśnie z jego piękna. Bezkresny błękit, burza kolorów, ciepła woda i bardzo dobra przejrzystość sprawiają, że nurek może poczuć się jak w basenie, a to pierwszy krok do nieszczęścia. Pozorna dostępność tych wód usypia w ludziach czujność, zaczynają oni ignorować zasady bezpieczeństwa, myśląc, że w takiej wodzie nie może stać się nic złego. W niektórych przypadkach płacą za to najwyższą cenę.

Mojżesz, przeprowadzając lud izraelski przez Morze Czerwone, zapewne nawet się nie domyślał, jak pięknym, bogatym i intrygującym jest ono zbiornikiem. Wydaje się jednak, że jesteśmy bezsilni w obliczu jego powolnej śmierci. Czy rzeczywiście nie ma szans na zachowanie tego wyjątkowego piękna dla następnych pokoleń? Uwarunkowania geopolityczne tego rejonu oraz procesy społeczne zachodzące na świecie nie pozostawiają złudzeń. Walczyć jednak trzeba, chociażby przez budowanie świadomości, wiedzy i wrażliwości. Miejmy nadzieję, że pomoże to choć trochę spowolnić degradację tego niewątpliwego cudu przyrodniczego, jakim jest Morze Czerwone. Wierzę, że ten artykuł też może się do tego przyczynić.

Ponieważ będziemy się spotykać cyklicznie, odwiedzając najdalsze i najbardziej ekstremalne wody świata, więc już dzisiaj zapraszam wszystkich na kolejną wyprawę nurkową.

Tekst i zdjęcia: Bartosz Stróżyński
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
www.fimufo.com

Salamanderka

Więcej w drukowanym wydaniu SALAMANDRY...

Przed wylotem...

Żurawie* od wielu lat były moim wymarzonym tematem fotograficznym. Szczęście jednak mi nie sprzyjało. Szczególnie marzyło mi się jesienne noclegowisko, na którym wczesnym rankiem, we mgle, będzie można fotografować przygotowujące się do wylotu na żerowiska ptaki. Poszukiwania takiego fotogenicznego miejsca kończyły się jednak zawsze niepowodzeniem. Na szczęście – do czasu. Z Polski Wschodniej przeniosłem się do jej części zachodniej i to był dobry kierunek. Po kilku dniach rekonesansu udało mi się wreszcie znaleźć kilka ciekawych terenów, z których jeden wydawał się najbardziej atrakcyjny pod względem fotograficznym. Żurawie nocowały na niewielkim wypłyconym jeziorze, na którym czuły się wyjątkowo bezpiecznie, znajdując się poza zasięgiem lądowych drapieżników. Brzeg jeziora był zarośnięty wysokim szuwarem trzcinowym i przez to zupełnie niedostępny.

Wytypowanie odpowiedniego miejsca na czatownię nie było trudne, ale dotarcie tam początkowo wydało mi się zupełnie niemożliwe. Dużo czasu musiałem spędzić, poruszając się po omacku w trzcinach i gdyby nie GPS, chyba musiałbym się poddać. Ostatecznie czatownię udało się postawić, a dzięki wysokim trzcinom była ona bardzo dobrze zamaskowana. Ptaki szybko ją też zaakceptowały – podchodziły bardzo blisko, nie wykazując żadnych oznak zaniepokojenia. W czatowni spędziłem wiele poranków i wieczorów, a wrażenia były niezapomniane. Jesienne zlotowiska żurawi to niewątpliwie jeden z najpiękniejszych spektakli przyrodniczych w Polsce, jakie miałem okazję obserwować i fotografować z bliska.

Po kilku dniach spędzonych w czatowni czekała na mnie jeszcze dodatkowa nagroda. Okazało się bowiem, że w szuwarze otaczającym jezioro bardzo aktywne były jelenie, które właśnie odbywały rykowisko. Czuły się tu bezpieczne, gdyż na okolicznych łąkach czyhali na nie myśliwi. Ponadto byki w pogoni za łaniami często wybiegały na płycizny i płoszyły gromadzące się tam żurawie. Gdy zobaczyłem taką scenę po raz pierwszy, od razu wiedziałem, co będzie głównym celem moich zasiadek – sfotografować oba gatunki razem. Nie było to łatwe, gdyż takie sytuacje zdarzały się zazwyczaj w bardzo słabych warunkach oświetleniowych. Efekty mogą Państwo ocenić sami.

Tekst i zdjęcia: Marek Kosiński
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
www.kosinscy.pl

Chłopcy radarowcy

W upalny lipcowy dzień na strychu kościoła panuje temperatura, przy której trzydziestostopniowy skwar na zewnątrz jest fraszką. Oczy zalewa mi pot i myślę głównie o zejściu na dół i pokrzepieniu się zimnym pienistym napojem. Jednak nagle zmęczenie i pragnienie schodzą na dalszy plan. Wśród drewnianych belek dostrzegam jakiś ruch. Po chwili patrzę na nietoperze przypominające miniaturowe zajączki – najpierw w oczy rzucają się ich wielkie uszy, a dopiero potem pyszczki i reszta. Rząd bystrych oczek wpatruje się we mnie z góry. W takim momencie trudno się nie uśmiechnąć radośnie. Znalazłem kolejną kryjówkę gacków.

Jeśli gdzieś przeczytamy o gacku wielkouchu, to – o ile tekst nie pochodzi sprzed kilkudziesięciu lat – oznacza, że jego autor powinien zdecydowanie uaktualnić swoją wiedzę o nietoperzach. Rzeczywiście – jeszcze pół wieku temu wszystkie europejskie gacki zaliczano do jednego gatunku Plecotus auritus, którego polska nazwa brzmiała gacek wielkouch. Jednak pod koniec lat 50. XX wieku uznano, że niektóre gacki tak bardzo różnią się od innych, że należy utworzyć dla nich osobną jednostkę systematyczną. W efekcie, zamiast jednego gatunku uzyskaliśmy dwa: gacka brunatnego (który nazwę łacińską odziedziczył po wielkouchu) oraz gacka szarego (Plecotus austriacus). Systematycy i genetycy oczywiście na tym nie poprzestali i obecnie mamy w Europie już sześć gatunków gacków¹, jednak w krajowej faunie są jak dotąd wciąż tylko wymienione wyżej dwa i na nich się skoncentrujemy.

Rozróżnienie naszych gacków jest dość trudne, choć dla doświadczonego badacza nietoperzy zazwyczaj nie stanowi problemu. Dość istotną cechą przy rozpoznawaniu jest ubarwienie. Najczęściej odpowiada ono (mniej więcej) nazwie gatunkowej, ale jest wiele wyjątków, które mogą zmylić mniej opatrzonego obserwatora. Gacki szare nie zawsze są szare i ich futerko może mieć czasem odcień… brunatny. Z kolei, żeby nie było zbyt łatwo, młode gacki brunatne są często szarawe. U dorosłych osobników nieco więcej może powiedzieć nam kolor pyszczka. U gacka szarego stanowi on ciemną maskę na tle grzbietu i brzucha, u brunatnego natomiast jest różowawy i nie ciemniejszy niż reszta nietoperza. Jeśli już dokładnie widzimy pyszczek, to należy zwrócić uwagę na jego kształt: u gacków brunatnych jest krótki i rozdęty (przypomina bulwę), a u szarych smuklejszy i wydłużony. Ważną cechą jest także brodawka nad okiem – u dorosłego gacka brunatnego jest ona wyraźna, wielkości zbliżonej do oka, u szarego o wiele mniejsza i słabiej widoczna. Poza tym gatunki te różnią się jeszcze kilkoma drobnymi szczegółami anatomicznymi, których rozpoznanie wymaga specjalistycznej wiedzy i doświadczenia.

Dość szybko okazało się, że obydwa nowe taksony różnią się nie tylko wyglądem, ale i ekologią. Gacek brunatny to nasz najbardziej wszędobylski nietoperz. Występuje zresztą niemal w całej Europie (z wyjątkiem jej północnych i najbardziej południowych rubieży). Można go spotkać praktycznie w każdym terenie: w różnego typu lasach, nad wodami, na terenach rolniczych, na wsiach, w parkach, ogrodach – jednym słowem niemal wszędzie. Latem zajmuje zakamarki budynków, dziuple drzew, szczeliny w mostach i skałach, budki dla ptaków i nietoperzy. Jego szary krewniak jest natomiast znacznie rzadszy i o wiele bardziej związany z człowiekiem. W naszej części Europy nie zamieszkuje ani dziupli, ani jaskiń, i raczej nie spotkamy go z dala od siedzib ludzkich – unika zwłaszcza wnętrza dużych lasów. Jego letnimi kryjówkami są prawie wyłącznie strychy, a ulubionym środowiskiem mozaika terenów rolniczych, parków, ogrodów czy niewielkich lasów. Dobrze radzi sobie zarówno na terenach wiejskich, podmiejskich, jak i w miastach, o ile jest tam nieco zieleni, wśród której mógłby polować.

Sezon u gacków rozpoczyna się wczesną wiosną. Zwykle w marcu, a niekiedy jeszcze w lutym, jeśli tylko temperatura pozwala, jako jedne z pierwszych nietoperzy – budzą się i opuszczają zimowiska. Po załatwieniu pewnych bardzo istotnych dla zachowania gatunku spraw (o czym będzie jeszcze mowa), rozpoczynają 7–8 miesięczny okres aktywności.

Osobom, które lubią podpatrywać przyrodę i robią to wnikliwie, obserwowanie latających gacków może dostarczyć niebanalnych wrażeń estetycznych. „Wielkouchy” postawiły w tym zakresie na technikę i finezję, kosztem siły. Ich lot, przypominający nieco lot motyli, jest niezbyt szybki, ale za to bardzo precyzyjny. Gacki, dzięki świetnej zwrotności, bez trudu poruszają się wśród gałęzi, krzewów i innych przeszkód. Potrafią też na dłuższą chwilę zawisnąć w powietrzu, co jest nieosiągalne dla szybkich i wytrzymałych borowców² czy mroczków³.

Jednak panująca w przyrodzie zasada „coś za coś” obowiązuje również gacki. W zamian za zwinność i precyzję lotu kiepsko dają sobie radę na otwartych przestrzeniach i długich dystansach. Właściwie wcale sobie na nich nie radzą, dlatego unikają dłuższych wędrówek i uważane są za nietoperze skrajnie osiadłe. Najdalszy znany przelot gacka (będący zresztą absolutnym wyjątkiem) wynosi około 90 kilometrów (dla porównania – taką odległość borowce czy mroczki posrebrzane są w stanie przebyć w 1–2 noce). Jednak zazwyczaj wszystkie miejsca potrzebne gackom do życia (kryjówki letnie, zimowe oraz żerowiska) są oddalone od siebie o kilka–kilkanaście kilometrów, a często znajdują się znacznie bliżej siebie. Bywa i tak, że sezonowe wędrówki gacków są znacznie krótsze od ich conocnych wypraw po owady, a ich długość wynosi kilkanaście lub kilka… metrów. I to w kierunku pionowym, a nie poziomym. Mówiąc prościej – zdarza się, że mali spryciarze spędzają cały rok w tym samym budynku (przeprowadzając się tylko na zimę ze strychu do piwnicy), a jeśli warunki na to pozwalają, to mogą również zimować na zajmowanym latem poddaszu. Niechęć gacków do dalekich wypraw objawia się także w ich aktywności łowieckiej – zwykle żerowiska nie są oddalone od kryjówek bardziej niż 2–3 kilometry. Nie opłaca im się latać daleko także z tego względu, że większe ofiary często transportują do kryjówki i tam je spożywają. Idące na łatwiznę (a może te bardziej sprytne) osobniki mogą przez całą noc żerować wokół kilku lub nawet jednego drzewa. Gacki nie muszą cierpieć głodu także w czasie deszczowych nocy – potrafią, nie wylatując na zewnątrz, znaleźć i zjeść owady zamieszkujące tę samą co one kryjówkę. Śladami po takich ucztach są np. odgryzione kawałki skrzydeł motyli.

Jak wszystkie środkowoeuropejskie nietoperze, także nasze gacki tworzą kolonie rozrodcze, w których rodzą i wychowują młode. Takie kolonie nie są liczne – zwykle jest to kilkanaście–kilkadziesiąt samic, choć bywają też zgrupowania liczące ponad sto osobników. Po czterech–sześciu tygodniach młode są zdolne do lotu i – pod okiem matek – rozpoczynają żywot łowców. A są niezwykle skutecznymi myśliwymi. Używają oczywiście echolokacji, ale dysponują także doskonałym słuchem i niezłym wzrokiem. Pozwala im to polować nawet bez użycia swojego sonaru, który często niejako wyłączają, podlatując w pobliże ofiary (wysyłając ultradźwięki mogą bowiem zdradzić swą obecność), i polegają wyłącznie na uszach i oczach. Dzięki tak wszechstronnemu wykorzystaniu zmysłów, gacki opanowały różne techniki polowania. Mogą chwytać owady w powietrzu, ale także zbierać je z powierzchni pni, liści czy ścian. Łatwo sobie zatem wyobrazić, że ich dieta jest urozmaicona. Podstawą są nocne motyle, ale duży udział mają też różne owady nielatające (np. chrząszcze czy skorki) oraz pająki.

Jesień (która u nietoperzy zaczyna się już w sierpniu), to przede wszystkim czas godów i przygotowywania się do zimy. W tym okresie gacki licznie biorą udział w tzw. rojeniu. Zjawisko to odbywa się przy wlotach do większych zimowisk, np. jaskiń czy dużych bunkrów. Nietoperze zużywają mnóstwo energii na wzajemne gonitwy i tym podobne „zabawy”. Nie wiadomo dokładnie czemu służy takie zachowanie, ale prawdopodobnie godom, ogólnej wymianie informacji, np. o dogodnych kryjówkach w okolicy, i obeznaniu młodych nietoperzy z terenem i zimowiskami.

Późną jesienią gacki – tak jak inne nietoperze – zapadają w hibernację. Jednak mają do rozwiązania o jeden problem więcej niż pozostałe gatunki: ogromne uszy (które mogą osiągać nawet trzy czwarte długości ciała!), tak przydatne podczas lotu i polowania, teraz są kłopotem – ich powierzchnia sprawia, że organizm zwierzęcia jest bardziej narażony na utratę wilgoci. Gacki wybrnęły z tego w prosty sposób – uszy składają i przyciskają do ciała złożonymi skrzydłami. Dlatego u wiszącego nietoperza z daleka widać tylko koziołki⁴. Czasem jedno lub nawet obydwa uszy wysuną się spod skrzydła. Wygląda to uroczo, ale nie wiadomo, czy nie świadczy o osłabieniu zwierzęcia i jego mniejszych szansach na dożycie wiosny.

Niekiedy, zwłaszcza podczas zimowania w jaskiniach, gacki częściowo lub niemal całkowicie otulają się skrzydłami, przez co mogą być przez mniej doświadczone osoby mylone z podkowcami⁵, które również używają skrzydeł jako kołdry. Pomyłkom takim może sprzyjać fakt, że gacki bardzo często hibernują pojedynczo (tak jak podkowce). Nie tworzą, w przeciwieństwie do nocków czy mopków wielkich zimowych kolonii, choć nieraz spędzają zimę w dwu- lub kilkunietoperzowych grupkach (także w towarzystwie przedstawicieli innych gatunków). Podobnie, jak w przypadku schronień letnich, gacki brunatne są o wiele bardziej elastyczne w wyborze kryjówki od szarych – nie ma dla nich wielkiego znaczenia czy zimowisko jest pochodzenia naturalnego (jaskinia, dziupla), czy zbudował je człowiek. Gacki szare natomiast zdają się dostrzegać tylko te ostatnie. Bardzo ważną rzeczą (w przypadku obu gatunków) jest istnienie małych rozproszonych zimowisk takich, jak przydomowe piwniczki, ziemianki i studnie, czyli obiekty, jakie znajdziemy w typowym, tradycyjnym krajobrazie wiejskim. W takich miejscach gacki są najczęściej spotykanymi nietoperzami. Zanik tego typu kryjówek mógłby być dla tych nietoperzy większą tragedią niż zawalenie się jakiegoś dużego zimowiska.

Hibernacja nie oznacza zupełnego braku aktywności u gacków. Budzą się one dosyć często, aby zmienić miejsce, coś zjeść (podobnie jak latem mogą korzystać z owadów zimujących w tych samych kryjówkach) oraz dokończyć to, czego nie zdołały dokonać jesienią, czyli dać początek nowemu pokoleniu gacków. Wiosną, tuż po wybudzeniu się z hibernacji, kiedy większość innych nietoperzy dawno zapomniała o miłosnych rytuałach, gackom nadal w głowie są amory i ich pierwsze wiosenne loty służą nie tylko zdobywaniu pożywienia.

Gacka – szczególnie brunatnego – trudno uznać za gatunek zagrożony. Jednak całkowita beztroska w przypadku tych nietoperzy absolutnie nie jest wskazana. Uszczelnianie budynków oraz coraz nowocześniejsza zabudowa na wsiach każą się zastanowić, czy przyszłość gacków faktycznie wygląda tak różowo. Na szczęście są sposoby, aby niewielkim kosztem pomóc tym zwierzętom. Jeśli remontujemy dach, a nie zamierzamy mieszkać na strychu lub poddaszu, możemy tę część domu udostępnić gackom. Wystarczy zastosować kilka dachówek wentylacyjnych, zaopatrzonych w specjalne, dedykowane nietoperzom, wloty. Takie cuda można już kupić w Polsce. Ponadto, jeśli chcemy zapewnić im dodatkowy komfort, to możemy zamontować na strychu budkę nietoperzową odpowiedniego typu. Skrzynki dla nietoperzy można rozwieszać także w młodszych lasach, gdzie nie ma dziupli, a także w sadach i ogrodach oraz na zewnętrznych ścianach budynków. Gacki chętnie je zajmują, nawet w pierwszym roku od wywieszenia.

Gacki to nie tylko najbardziej znane, ale też bez wątpienia najbardziej lubiane nietoperze. Pomijając ekstremistów, programowo brzydzących się „latającymi myszami”, niełatwo znaleźć osobę, u której drobne ciałko, wielkie kołyszące się uszy, duże oczy i ruchliwy, wręcz uśmiechnięty pyszczek, nie wzbudziłyby sympatii. Najlepszym przykładem jest funkcjonowanie słowa „gacek” w naszym języku. Zwróćmy np. uwagę, że niejeden sympatyczny psiak, którego natura obdarzyła nieco przydługimi uszami (cecha spotykana u wielu szczeniaków) właśnie tak się nazywa, a dla swych ulubieńców nie wybieramy raczej imion źle się kojarzących. Poza tym, gdybyśmy kogoś poprosili o jedno słowo, którym negatywnie i pozytywnie określiłby latające ssaki, to najczęściej padłyby zapewne słowa „wampir” i „gacek”. Dzięki swojemu wizerunkowi gacki mogą więc być prawdziwymi nietoperzowymi ambasadorami w świecie ludzi i nieraz pełnią taką rolę.

Wielokrotnie miałem okazję obserwować gacki, zarówno te dziko żyjące, jak i te, które z powodu różnych losowych wypadków musiały się znaleźć pod ludzką opieką. Według mnie, choć może to subiektywne odczucie, są to jedne z najbystrzejszych i najinteligentniejszych nietoperzy.

Radosław Jaros
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.