Podczas zbliżającej się XV Konferencji Stron (CoP) Konwencji Waszyngtońskiej, Stany Zjednoczone po raz kolejny planują złożyć wniosek o usunięcie rysia rudego Lynx rufus z Załącznika II CITES. Mimo, że sytuacja tego gatunku wydaje się bezpieczna, propozycja ta może poważnie zaszkodzić innym kotowatym, w tym szczególnie naszemu rodzimemu rysiowi euroazjatyckiemu Lynx lynx oraz krytycznie zagrożonemu rysiowi iberyjskiemu Lynx pardinus.
W roku 1977 w celu ograniczenia rabunkowego pozyskiwania skór dzikich kotów, wszystkie gatunki należące do rodziny kotowatych (za wyjątkiem kota domowego), które nie były do tej pory wpisane do załączników CITES, zostały dopisane do Załącznika II Konwencji. Dodane gatunki nie były przedmiotem szczególnego zainteresowania Stron Konwencji, a dopisano je głównie z uwagi na podobieństwo w wyglądzie do gatunków zagrożonych wyginięciem takich jak np. lampart, jaguar czy też tygrys. Warto pamiętać, że podobieństwo w wyglądzie wcale nie musi dotyczyć żywych zwierząt, tylko np. ich części (np. skór).
Usunięcie rysia rudego z Załącznika II CITES może mieć fatalny wpływ na populacje pozostałych gatunków rysi, w tym na dwa gatunki występujące w Europie – krytycznie zagrożonego rysia iberyjskiego, którego cała światowa populacja liczy poniżej 150 osobników oraz występującego w Polsce - rysia euroazjatyckiego, który jako gatunek nie jest zagrożony wyginięciem, jednak poszczególne jego populacje wykazują silne tendencje spadkowe. Wykreślenie rysia rudego może doprowadzić do sytuacji, w której pozyskiwane nielegalnie skóry z innych gatunków rysi będą sprzedawane jako skóry pochodzące od rysi rudych. Głównymi cechami diagnostycznymi, umożliwiającymi odróżnienie skóry tego gatunku od skór pozostałych rysi są plamy na uszach i ogonie. Problem pojawia się w momencie, kiedy skóra pozbawiona jest tych części ciała – np. w przypadku różnego rodzaju ubrań wykonanych z kawałków skór. W takich sytuacjach identyfikacja gatunku jest niesłychanie trudna, a często wręcz niemożliwa.
Działania Stanów Zjednoczonych na rzecz usunięcia rysia rudego z Załącznika II CITES mają już długą historię – propozycje takie składane były podczas XIII i XIV CoP Konwencji Waszyngtońskiej. Za pierwszym razem USA wycofało swój wniosek, zaś podczas ostatniej Konferencji Stron, w 2007 roku, wniosek został odrzucony podczas głosowania. Jednym z głównych oponentów amerykańskiej propozycji była Unia Europejska, która tłumaczyła swoje stanowisko troską o stan rodzimych gatunków rysi.
PTOP „Salamandra” wraz z kilkoma innymi organizacjami z Europy centralnej i wschodniej już od kilku lat zaangażowane są w działania na rzecz utrzymania rysia rudego w Załączniku II CITES. Poruszaliśmy ten problem podczas konsultacji Komisji Europejskiej z organizacjami pozarządowymi przed XIV CoP-em CITES, zaś podczas samego CoP-u prowadziliśmy intensywne działania lobbingowe wśród delegatów poszczególnych państw. Jeśli USA złoży ponownie wniosek, bez wątpienia znowu przystąpimy do działań.
Borys Kala
