Jak powszechnie wiadomo, sieć Natura 2000 wyznaczona w Polsce jest dalece niewystarczająca. Mimo że w naszym kraju wciąż mamy sporo miejsc o wysokich walorach przyrodniczych, pod względem udziału, jaki mają zaproponowane do ochrony obszary w terytorium całego państwa jesteśmy wciąż w ogonie Europy. Dlatego już w roku 2004 przyrodnicze organizacje pozarządowe utworzyły tzw. polską "listę cieni"(Shadow List) obszarów Natura 2000 – na której znajdują się obszary zasługujące na ochronę, lecz pominięte w propozycji rządowej. Obecnie trwa aktualizacja tej listy.

Od chwili ukazania się pierwszej wersji Shadow List kolejne obszary, które się na niej znalazły, są włączane do listy rządowej. W ciągu 2,5 lat doprowadziło to do podwojenia powierzchni obszarów siedliskowych oficjalnie zgłoszonych do polskiej części sieci Natura 2000. Niestety – wciąż dla wielu gatunków i siedlisk sieć ta jest niewystarczająca. Dlatego organizacje pozarządowe regularnie aktualizują Shadow List – z jednej strony wykreślamy z niej obszary, które zostały włączone do sieci oficjalnej lub uległy w międzyczasie dewastacji, z drugiej dodajemy tereny, których wybitne walory przyrodnicze zostały okryte w wyniku najnowszych badań.

Za merytoryczną koordynację tworzenia i aktualizacji polskiej Shadow List Natura 2000 w części dotyczącej obszarów siedlisowych (SOOS) odpowiedzialny jest Klub Przyrodników (przede wszystkim siedliska przyrodnicze i gatunki roślin) i PTOP "Salamandra" (przede wszystkim gatunki zwierząt poza ptakami). Jednak przy tworzeniu tej listy wykorzystywane jest pomoc i informacje od dziesiątek organizacji, instytucji naukowych, organów ochrony przyrody oraz indywidualnych przyrodników.

Obecnie ku końcowi zbliżają się prace nad najnowszą aktualizacją polskiej Shadow List obszarów siedliskowych Natura 2000 (bardzo byśmy chcieli, by była to ostatnia tak zasadnicza jej nowelizacja). Apelujemy więc do wszystkich przyrodników i innych osób dysponujących informacjami, które mogą się przysłużyć do właściwego wyznaczenia sieci – aby je czym prędzej przekazały. Gdy prace nad tworzeniem sieci Natura 2000 w Polsce zostaną zakończone, ew. zmiany i uzupełnienie będą bardzo trudne.

Preferowaną formą przekazywania danych - w tym zgłaszania propozycji nowych obszarów – jest skorzystania z formularzy dostępnych na stronie: http://www.salamandra.org.pl/baza/start.html

UWAGA - tak zwane "obszary ptasie" (OSOP) należy zgłaszać do Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków - organizacji odpowiedzialnej merytorycze za zgłaszanie propozycji obszarów do tej części sieci.

Andrzej Kepel

OBSZARY ZNAJDUJĄCE SIĘ JUŻ NA SHADOW LIST (wersja 2006)– WYMAGAJĄCE WŁĄCZENIA DO SIECI:

•  Bielawa (ok. 1064 ha)
•  Bystrzyca Jakubowicka (ok. 293 ha)
•  Cerkiew w Śnietnicy (ok. 0 ha)
•  Cyrusowa Wola (ok. 109 ha)
•  Czerniawka (ok. 3 ha)
•  Czerwony Bór (ok. 6864 ha)
•  Dębowa Góra (ok. 585 ha)
•  Dolina Czarnej (ok. 4119 ha)
•  Dolina Debrzynki (ok. 1135 ha)
•  Dolina Dolnej Tanwi (ok. 11857 ha)
•  Dolina Górnej Siniochy (ok. 1474 ha)
•  Dolina Łabuńki i Topornicy (ok. 1802 ha)
•  Dolina Łobżonki (ok. 3835 ha)
•  Dolina Pisy (ok. 3898 ha)
•  Dolina Regi (ok. 12792 ha)
•  Dolina Słupi (ok. 6170 ha)
•  Dolina Wierzycy (ok. 281 ha)
•  Dolny Dunajec i Biała Tarnowska (ok. 1040 ha)
•  Dolny San i Wisłok (ok. 1677 ha)
•  Dorzecze Górnego Sanu (ok. 681 ha)
•  Dziczy Las i Dolina Tywy (ok. 8849 ha)
•  Elizma w Potoku (ok. 9 ha)
•  Górna Ropa ze Zdynią (ok. 54 ha)
•  Górna Skawa (ok. 124 ha)
•  Górna Soła z Koszarawą (ok. 171 ha)
•  Górny Czarny Dunajec (ok. 55 ha)
•  Górny Dunajec (ok. 111 ha)
•  Góry Opawskie (ok. 4215 ha)
•  Góry Pieprzowe (ok. 447 ha)
•  Grabia (ok. 831 ha)
•  Jelino (ok. 48 ha)
•  Jezioro Długie (ok. 630 ha)
•  Jezioro Janiszowice (ok. 397 ha)
•  Jezioro Święte (ok. 52 ha)
•  Jonkowo-Warkały (ok. 348 ha)
•  Kościół w Łącku (ok. 0 ha)
•  Kościół w Szyku (ok. 0 ha)
•  Kościół w Węglówce (ok. 0 ha)
•  Krośnieńska Dolina Odry (ok. 15026 ha)
•  Las koło Tworkowa (ok. 125 ha)
•  Lasy Barucickie (ok. 6472 ha)
•  Lasy Cisowsko-Orłowińskie (ok. 16563 ha)
•  Lasy Rekowskie (ok. 2107 ha)
•  Lasy Skaliskie (ok. 5825 ha)
•  Lasy Żerkowsko-Czeszewskie (ok. 10131 ha)
•  Leśnictwo Góry (ok. 838 ha)
•  Lipienniki w Dąbrowie Górniczej (ok. 2 ha)
•  Łąki Ciebłowickie (ok. 442 ha)
•  Łąki Żukowskie (ok. 311 ha)
•  Łęgi nad Bystrzycą (ok. 976 ha)
•  Łososina (ok. 205 ha)
•  Mierkowskie Wydmy (ok. 829 ha)
•  Młosino (ok. 729 ha)
•  Niedźwiedzie Wielkie (ok. 102 ha)
•  Nowa Wieś (ok. 167 ha)
•  Opolska Dolina Odry (ok. 3739 ha)
•  Ostoja Brodnicka (ok. 10480 ha)
•  Ostoja Dylewska (ok. 2007 ha)
•  Ostoja Golczewska (ok. 1871 ha)
•  Ostoja Iławska (ok. 26498 ha)
•  Ostoja Kroczycka (ok. 5905 ha)
•  Ostoja Międzychodzko-Sierakowska (ok. 1456 ha)
•  Ostoja Napiwodzko-Ramucka (ok. 415 ha)
•  Ostoja Parczewska (ok. 5795 ha)
•  Ostoja Piska (ok. 70191 ha)
•  Ostoja Północnomazurska (ok. 17508 ha)
•  Paraszyńskie Buczyny (ok. 3125 ha)
•  Pojezierze Ińskie (ok. 9445 ha)
•  Polana Polichno (ok. 141 ha)
•  Puszcza Barlinecka (ok. 23627 ha)
•  Puszcza Kozienicka (ok. 24007 ha)
•  Raba z Mszanką (ok. 220 ha)
•  Rynna Gryżyny (ok. 2714 ha)
•  Silne Błota (ok. 91 ha)
•  Słone Łąki w Dolinie Zgłowiączki (ok. 69 ha)
•  Słone Łąki w Pełczyskach (ok. 97 ha)
•  Solniska Szanieckie (ok. 2 ha)
•  Solniska Szubińskie (ok. 607 ha)
•  Stawy Maciejowa (ok. 60 ha)
•  Struga Białośliwka (ok. 250 ha)
•  Szczypiorniak i Kowaliki (ok. 139 ha)
•  Środkowy Dunajec z Doplywami (ok. 678 ha)
•  Święte Ługi (ok. 229 ha)
•  Tarnawka (ok. 978 ha)
•  Torfowisko Reptowo (ok. 790 ha)
•  Torfowisko Węglanowe Borzykowa (ok. 133 ha)
•  Torfowisko Zocie (ok. 135 ha)
•  Uroczyska Pojezierza Kaszubskiego (ok. 33 ha)
•  Uroczyska Złotowskie (ok. 508 ha)
•  Uroczysko Ulów (ok. 218 ha)
•  Wilcze Błota (ok. 8 ha)
•  Wisła Środkowa (ok. 4020 ha)
•  Wisłok Środkowy z Dopływami (ok. 380 ha)
•  Wisłoka z dopływami (ok. 553 ha)
•  Włocławska Dolina Wisły (ok. 5787 ha)
•  Wysoczyzna Elbląska (ok. 2681 ha)
•  Wzgórza Chęcińsko-Kieleckie (ok. 2850 ha)
•  Wzgórza Krzymowskie (ok. 1203 ha)
•  Zbocza Płutowskie (ok. 527 ha)

OBSZARY ZNAJDUJĄCE SIĘ JUŻ NA LIŚCIE RZĄDOWEJ, KTÓRE WG SHADOW LIST (wersja 2006)– WYMAGAJĄ KOREKTY GRANIC (najczęściej powiększenia):

•  Cerkiew w Łosiu koło Ropy (wymaga włączenia żerowisk nietoperzy)
•  Doliny Brdy i Stążki w Borach Tucholskic (wymaga powiększenia)
•  Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika (wymaga powiększenia)
•  Grądy w Dolinie Odry (wymaga powiększenia)
•  Jeleniewo (wymaga włączenia żerowisk nietoperzy)
•  Kopanki (wymaga włączenia żerowisk nietoperzy)
•  Kościół w Górkach Wielkich (wymaga włączenia żerowisk nietoperzy)
•  Kościół w Konradowie (wymaga włączenia żerowisk nietoperzy)
•  Kościół w Radziechowach (wymaga włączenia żerowisk nietoperzy)
•  Lubnia (wymaga włączenia żerowisk nietoperzy)
•  Łabowa (wymaga korekty granic)
•  Nawojowa (wymaga korekty granic)
•  Pątnów Legnicki (wymaga powiększenia)
•  Rymanów (wymaga korekty granic)
•  Sieraków (wymaga włączenia żerowisk nietoperzy)
•  Stawy Sobieszowskie (wymaga powiększenia)
•  Torfowiska Gór Izerskich (wymaga powiększenia)
•  Uroczyska Borów Dolnośląskich (wymaga powiększenia)

OBSZARY DO TEJ PORY ZAPROPONOWANE DO WŁĄCZENIA DO SHADOW LIST (w ramach aktualizacji z 2008 r.):

•  Bory Niemodlińskie
•  Dębice
•  Dolina Brdy i Stążki (powiększenie)
•  Dolina Bystrzycy Łomnickiej (brakuje szczegółowej propozycji granic)
•  Dolina Dolnej Baryczy
•  Dolina Górnej Rospudy
•  Dolina Małej Panwi
•  Dzwonecznik w Kisielanach
•  Dzwonecznikowa Dąbrowa k. Zaklikowa
•  Góra Wapienna
•  Góry Złote
•  Jania Góra
•  Jaskinia Radochowska
•  Kaszubskie Klify
•  Leśne Stawki k. Goszcza
•  Lisi Kąt
•  Łąki Gór i Pogórza Izerskiego
•  Łąki Trzęślicowe w Foluszu
•  Łąki w Sokołowicach
•  Mesy
•  Modraszki k. Opoczki
•  Opolska Dolina Nysy Kłodzkiej
•  Oporówek
•  Ostoja Sejneńska (powiększenie)
•  Ostoja Suwalska (powiększenie)
•  Przyłęk nad Białą Głuchołazką
•  Rejny
•  Równina Szubińsko-Łabiszyńska
•  Skoroszowskie Łąki
•  Stawy Karpnickie
•  Stawy Maciejowa
•  Szumles Królewski
•  Torfy Orońskie
•  Trzcińskie Mokradła (brakuje szczegółowej propozycji granic)
•  Ujście Stobrawy i Nysy
•  Uroczyska Beskidu Wyspowego
•  Źródła Pijawnika
•  Żerkowice Skała