Od kilku tygodni na trzech stanowiskach w Poznaniu trwają odłowy obcych gatunków żółwi. Działania te są elementem ogólnokrajowego pilotażowego programu, zleconego przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej pn. „Opracowanie zasad kontroli i zwalczania inwazyjnych gatunków obcych wraz z przeprowadzeniem pilotażowych działań i edukacją społeczną”. Jednym z celów tego projektu jest opracowanie i przetestowanie skutecznych metod zwalczania wybranych inwazyjnych gatunków obcych w Polsce.
W Poznaniu testowana jest metoda odłowu żółwi za pomocą więcierzy. Jest to jeden z najpopularniejszych sposobów stosowanych w Ameryce Północnej. Działania prowadzone są na terenie stawów na Morasku, na Dębinie oraz na terenie Ogrodu Botanicznego UAM. W innych miejscach Polski, m.in. we Wrocławiu, Warszawie i w okolicach Lublina, sprawdzana jest skuteczność innych metod odłowu
Na podstawie doświadczeń zdobytych w czasie pilotażowych odłowów, opracowane zostaną wytyczne, które będą przydatne m.in. dla samorządów lokalnych. Jest to bardzo istotne w kontekście nowych przepisów uchwalanej ustawy o gatunkach obcych, która nałoży na samorządy obowiązek usuwania ze środowiska inwazyjnych gatunków obcych, w tym również żółwi.
W Polsce do inwazyjnych gatunków obcych żółwi zalicza się żółwie jaszczurowate, malowane, ostrogrzbiete i ozdobne. Wszystkie pochodzą z Ameryki Północnej i do niedawna były powszechnie dostępne w handlu w Polsce. Okazy tych gatunków dostają się do środowiska przyrodniczego wskutek porzucania przez właścicieli. Jest to zachowanie nie tylko nieodpowiedzialne i niemające nic wspólnego z dbaniem o dobrostan zwierzęcia, ale także łamiące przepisy dotyczące ochrony przyrody. Część porzuconych osobników ginie na wolności, jednak inne są w stanie przetrwać w środowisku przyrodniczym w Polsce. Ich obecność może istotnie wpływać na lokalne gatunki i ekosystemy np. poprzez drapieżnictwo na różnych formach rozwojowych płazów czy też transmisję niebezpiecznych dla lokalnej fauny czynników chorobotwórczych. Na stanowiskach, gdzie występuje żółw błotny, jedyny rodzimy gatunek żółwia, obce żółwie mogą konkurować z nim o zasoby pokarmowe, miejsca do wygrzewania się, zaburzać procesy reprodukcyjne, a także infekować niebezpiecznymi szczepami bakterii. Według Grupy Ekspertów ds. Inwazyjnych Gatunków Obcych, działającej w ramach Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), żółw ozdobny (a dokładniej jeden z jego podgatunków - żółw czerwonolicy) należy do 100 najgroźniejszych gatunków obcych na świecie. W Polsce porzucane są trzy podgatunki żółwia ozdobnego: żółw czerwonolicy, żółtolicy i żółtobrzuchy. Dotychczasowe wyniki prowadzonych odłowów potwierdzają, że żółw ozdobny jest najczęściej występującym w naszym kraju obcym gatunkiem żółwia.
Wszystkie żółwie odłowione w ramach prowadzonych działań przekazane zostaną do Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, gdzie w specjalnie w tym celu przystosowanym azylu otrzymają niezbędną opiekę zootechniczną i weterynaryjną do końca swoich dni. Odłowy w Poznaniu realizowane są przez zespół Programu CHELONIA funkcjonującego pod sztandarem PTOP „Salamandra”. Całość zleconych przez GDOŚ prac związanych z opracowaniem i testowaniem metod zwalczania inwazyjnych żółwi koordynowana jest przez Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie.
