Żarłacz biały w CITES

W dniach 2–14 października 2004 r. odbyła się w Bangkoku 13 Konferencja Stron Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES), zwanej też Konwencją Waszyngtońską.

Choć mogłoby się wydawać, że niemal dwa tygodnie to długo, jednak ze względu na liczbę decyzji oraz istotne znaczenie wielu z nich dla niektórych krajów, czas ten wypełniony był od świtu, często do późnej nocy, intensywną pracą. Przedstawiciele ok. 150 krajów dyskutowali nad ok. 50 propozycjami zmian w załącznikach oraz ok. 100 rozmaitymi dokumentami – od różnych raportów, projektów budżetów na kolejne lata, zmian limitów eksportowych, po rezolucje oraz zmiany w tekście Konwencji.

Spośród wyników Konferencji, w szczególności warto zwrócić uwagę na kilka zmian w listach gatunków zwierząt objętych ograniczeniami Konwencji.

Tajskie organizacje zorganizowały w pierwszy dzień Konferencji niezależną manifestację dotyczącą obrony praw zwierząt
Fot. Andrzej Kepel

Do Załącznika II (w uproszczeniu – zawierającego gatunki, w przypadku których handel międzynarodowy jest dozwolony, jednak regulowany, monitorowany i ograniczony do określonych limitów) zostały dodane ryby: żarłacz biały (Carcharodon carcharias) i wargacz garbogłowy (Cheilinus undulatus), pochodzące z Madagaskaru gekony liścioogonowe (Uroplatus spp.) oraz żółwie: żółw wężoszyi McCord’a (Chelodina mccordi), żółw nowogwinejski (Carettochelys insculpta), żółwiak czarnopręgi (Amyda cartilaginea), płaskorupiec malajski (Notochelys platynota) i ślimakożer malajski (Malayemys subtrijuga).

Z Załącznika II do Załącznika I (w uproszczeniu – obejmującego gatunki, którymi komercyjny obrót międzynarodowy jest zakazany) został przeniesiony żółw pajęczynowy (Pyxis arachnoids), papugi amazonka liliowogłowa (Amazona finschi) i kakadu żółtolica (Cacatua sulphurea) oraz delfin krótkogłowy (Orcaella brevirostris).

Z Załącznika I do Załącznika II przeniesiono gatunki: nosorożec biały południowy (Ceratotherium simum simum) – populacja ze Swazilandu, bielik amerykański (Haliaeetus leucocephalus), krokodyl amerykański (Crocodylus acutus) – populacja kubańska, krokodyl nilowy (Crocodylus nilot) – populacja z Namibii.

Z Załącznika II, a więc w ogóle spod obostrzeń Konwencji Waszyngtońskiej, wykreślono papugę – nierozłączkę czerwonoczelną (Agapornis roseicollis).

Magdalena Romanowicz z WWF również reprezentowała na Konferencji działające w Polsce organizacje pozarządowe
Fot. Andrzej Kepel

Najwięcej emocji wzbudziły propozycje przeniesienia wieloryba płetwala karłowatego Balaenoptera acutorostrata z Załącznika I do Załącznika II [odrzucona], włączenia rekina żarłacza białego (Carcharodon carcharias) oraz drzewa raminu (Gonostylus spp.) do Załącznika II [przyjęte], a także wyłączenia z jurysdykcji Konwencji wszelkich sztucznie uzyskiwanych hybrydów storczyków [ostatecznie zdecydowano się wyłączyć jedynie sztuczne hybrydy czterech rodzajów storczyków azjatyckich: cymbidium (Cymbidium spp.), wandy (Vanda spp.), drzewoporca (Dendrobium spp.) i ćmówki (Phalaenopsis spp.)].

Ze szczegółowymi rezultatami obrad można się zapoznać na oficjalnej stronie CITES (www.cites.org). Postanowienia Konwencji Stron zaczną obowiązywać w krajach, które ratyfikowały Konwencję, w trzy miesiące od chwili ich przyjęcia. W tym czasie także Unia Europejska powinna zmienić swoje przepisy dotyczące handlu zagrożonymi gatunkami i dostosować je do aktualnych przepisów CITES, jednak można się w tym przypadku spodziewać pewnego opóźnienia.

Ważną rolę w Konferencji odegrały organizacje pozarządowe – krajowe i międzynarodowe, uczestniczące w niej na prawach obserwatorów. Przygotowywały dla delegatów materiały informacyjne dotyczące poszczególnych propozycji, organizowały spotkania i konferencje tematyczne, zapewniały pomoc ekspertów gotowych w każdej chwili wyjaśnić szczegółowe wątpliwości, uczestniczyły w dyskusjach podczas sesji poszczególnych komisji i obrad plenarnych.

Kolejna Konferencja Stron odbędzie się w 2007 r. w Holandii.

Andrzej Kepel

Od Redakcji

Po raz pierwszy na Konferencji Stron CITES reprezentowane było także Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”. Autor artykułu uczestniczył w niej jako obserwator delegowany przez Central and East European Working Group for the Enhancement of Biodiversity (CEEWEB), którego „Salamandra” jest aktywnym członkiem. Zakwaterowanie delegatów z CEEWEB w Bangkoku zasponsorował International Fund for Animal Welfare.