Wojaże, bagna i zapylacze

Ostatnie pół roku działalności Łódzkiego Koła „Salamandry” spinają dwa ważne wydarzenia.

Pierwszym z nich była wycieczka przyrodniczo-krajoznawcza do Przedborskiego Parku Krajobrazowego, zorganizowana dla zwycięzcy aukcji, którą zorganizowaliśmy w styczniu na rzecz Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Wybór terminu i miejsca eskapady okazał się strzałem w dziesiątkę. Pogoda w ostatni weekend czerwca dopisała, nad kwitnącymi murawami kserotermicznymi unosił się aromat szałwii i macierzanki, zielona buczyna pozwoliła odpocząć od skwaru. Zarówno dla nas, jak też, co ważniejsze, dla zwycięskiej rodzinki wyprawa ta okazała się pełna wrażeń, pięknych widoków i wielu pozytywnych emocji.

Na drugim biegunie czasowym leży tradycyjna już jesienna akcja bęczkowicka. Po raz kolejny odwiedziliśmy torfowiska nad Luciążą, by walczyć z zarastającą je wierzbą i brzozą. Warto o tym obiekcie napisać dłuższą notatkę. Tutaj tylko dopowiemy, że akcja zatacza coraz szersze kręgi – padł rekord frekwencyjny, w szranki stanęło tym razem czternaście osób. Przepyszna szarlotka, którą piecze dla nas pani Teresa Janocha, emerytowana dyrektor pobliskiej Szkoły Podstawowej w Trzepnicy, zwabia w te okolice ludzi aż spod Uniejowa. Wsparcia finansowego udzieliło akcji Nadleśnictwo Piotrków, za co serdecznie dziękujemy.

Jednak tym, co wyznaczało rytm niemal wszystkim naszym działaniom, były „pszczoły”. W dodatku samotne. W poprzednim numerze SALAMANDRY po raz pierwszy informowaliśmy o naszym projekcie „Ochrona pszczół samotnych na terenie Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich”*. Wtedy dopiero przystępowaliśmy do pracy, przygotowywaliśmy grunt pod zaplanowane ogródki kwietne. Przez kilka miesięcy letnich rabaty obsadzone kwitnącymi bylinami zwabiły tysiące zapylaczy, a teraz dzielne rośliny odpoczywają. Obok ogródków kwietnych stanęły ścianki entomologiczne wypełnione trzciną, drewnem, szyszkami i gliną. W ramach projektu wydaliśmy foldery tematyczne dotyczące znaczenia i ochrony pszczół oraz tradycyjnych ogrodów, a także prezentację multimedialną podsumowującą projekt – materiały można pobrać ze strony internetowej „Salamandry”, do czego zachęcamy.

Mateusz Ciechanowski
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Akademickie Koło Chiropterologiczne PTOP „Salamandra” w Gdańsku

Projekt „Ochrona pszczół samotnych na terenie Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich” jest laureatem konkursu grantowego Z Kujawskim pomagamy pszczołom. Grant ufundowała firma ZT Kruszwica S.A. Organizatorem konkursu jest Fundacja Nasza Ziemia. Więcej na temat Konkursu: www.pomagamypszczolom.pl.

Handel zagrożonymi gatunkami „w sieci” – seminarium

W połowie czerwca bieżącego roku PTOP „Salamandra”, wraz z partnerami z Węgier i Polski, zorganizowało kolejne seminarium dla przedstawicieli organów CITES z Europy Środkowej i Wschodniej. Tym razem odbyło się ono w Budapeszcie.

Tematem przewodnim spotkania był handel okazami CITES w Internecie. Przedstawiciele poszczególnych państw dzielili się w trakcie wystąpień swoimi doświadczeniami w tym zakresie. Najwięcej prezentacji miała czteroosobowa grupa Czechów. Nasi południowi sąsiedzi, jedyni w regionie (a prawdopodobnie także na świecie), wprowadzili ogólnokrajowe regulacje prawne określające zasady handlu okazami CITES za pośrednictwem Internetu. W seminarium, oprócz reprezentantów organów Konwencji z dziewięciu państw regionu, wzięli również udział przedstawiciele wybranych organizacji pozarządowych angażujących się w zwalczanie nielegalnego handlu okazami gatunków zagrożonych wyginięciem: Association „Fauna” (Ukraina), Green Balkans (Bułgaria), International Fund for Animal Welfare (IFAW) (przedstawiciele Wielkiej Brytanii i Belgii), ProWildlife (Niemcy). IFAW zaprezentowała założenia międzynarodowego projektu skupiającego się na badaniu skali internetowego handlu okazami CITES, natomiast „Fauna” wraz z „Salamandrą” przedstawiły wyniki monitoringu przeprowadzonego w ramach tego projektu na Ukrainie i w Polsce. Z kolei przedstawicielka ProWildlife wystąpiła z bardzo ciekawą prezentacją na temat handlu (m.in. internetowego) okazami gadów należących do gatunków chronionych w krajach ich występowania, jednak nieobjętych przepisami CITES.

Uczestnicy seminarium z zainteresowaniem wysłuchali wszystkich wystąpień i na koniec zgodnie zadeklarowali chęć wdrożenia działań monitoringowych w swoich krajach. W tym celu na początku przyszłego roku PTOP „Salamandra” i Polski Organ Zarządzający CITES planują zorganizowanie warsztatów, podczas których uczestnicy zapoznawać się będą z metodyką monitoringu od strony praktycznej.

Borys Kala
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Lato słowińskich nietoperzy

Jak co roku Akademickie Koło Chiropterologiczne PTOP „Salamandra” w Gdańsku zorganizowało obóz naukowo-szkoleniowy, by poznać lokalną faunę nietoperzy kolejnego obszaru chronionego oraz szkolić następne pokolenia nietoperzofilów. Po zinwentaryzowaniu wszystkich, niezbadanych dotąd, parków krajobrazowych Pomorza Gdańskiego wybór padł na Słowiński Park Narodowy, gdzie pracowaliśmy dwa lata z rzędu.

W dniach 10–20 lipca 2014 roku kilkanaście osób nocami rozstawiało sieci na leśnych drogach we wschodniej części Parku, by odławiać skrzydlate ssaki. Tych kilka nocy zaowocowało schwytaniem 163 nietoperzy, ze zdecydowaną przewagą borowca wielkiego, którego kolonię znajdującą się w dziupli drzewa przez przypadek „uwięziliśmy” między sieciami rozstawionymi na drodze. Znaleźliśmy jeszcze pięć innych kolonii letnich, z czego największa, licząca ponad 600 osobników kolonia rozrodcza karlika drobnego, znajdowała się w jednym z najmniejszych budynków w okolicy – budce biletowej samego Parku.

Na uwagę zasługuje również wspominane rok temu na łamach SALAMANDRY nietypowe schronienie, które wybrały nocki Natterera na kryjówkę dla swojej kolonii rozrodczej* – z przyjemnością donosimy, że i w tym roku niewielka kolonia przebywała w stropie jednego ze schronów przeciwlotniczych. Jest to o tyle interesujące, że zazwyczaj nocki Natterera latem wybierają raczej dziuple drzew czy zastępujące je skrzynki dla ptaków lub nietoperzy. W niepozornym schronie, jednym z wielu na terenie zlikwidowanej jednostki wojsk rakietowych, musi być jednak coś specjalnego, skoro już kolejny rok z rzędu do niego wracają...

W 2014 roku rozszerzyliśmy poszukiwania nowych gatunków o atrakcje wodne – pełni nadziei wypłynęliśmy wraz ze Strażą Parku pontonem na całonocny patrol po jeziorze Łebsko, aby nagrywać sygnały echolokacyjne nietoperzy. Liczyliśmy, że w trakcie analizy komputerowej tych nagrań ujrzymy „akustyczny odcisk palca” nocka łydkowłosego, rzadkiego i zagrożonego nietoperza związanego z dużymi zbiornikami wodnymi. Niestety, te nadzieje okazały się płonne mimo bardzo dużej aktywności innych gatunków. Jesteśmy też nieco rozczarowani stwierdzonym przez nas składem gatunkowym, bo podczas gdy w zeszłym roku grupa przygotowująca dokumentację do planu ochrony Parku donosiła o odłowieniu mopka czy mroczka posrebrzanego, my utknęliśmy na etapie zaledwie ośmiu najpospolitszych w naszym regionie gatunków i to przez dwa lata badań. Możemy za to być dumni z opanowania nowego systemu chwytania nietoperzy kilka metrów nad ziemią – stworzyliśmy własne ośmiometrowe tyczki wraz z systemem linek i karabinków służącym do wciągania (i opuszczania) sieci niczym flagi na maszt, co dostarczyło nowych wrażeń podczas nocnych odłowów. Tym akcentem na jakiś czas zakończyliśmy obozowanie na Pomorzu, a od przyszłego roku ruszamy na podbój nowych województw.

Martyna Jankowska-Jarek
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Gdańskie Koło PTOP „Salamandra”

Nowy przewodniczący PROP

Po raz pierwszy w prawie 100-letniej historii Państwowej Rady Ochrony Przyrody jej przewodniczącym został przedstawiciel organizacji pozarządowej. Jest nim prezes PTOP „Salamandra”.

W 1919 roku powstała Państwowa Komisja Ochrony Przyrody, w roku 1925 przemianowana na Państwową Radę Ochrony Przyrody. Przez pierwsze 30 lat istnienia stanowiła ona jedyną krajową instytucję zajmującą się ochroną przyrody. Obecnie jest najwyższym ciałem doradczym w tej dziedzinie w Polsce, skupiającym 40 ekspertów z różnych dziedzin. Członkowie Rady powoływani są na pięcioletnią kadencję przez ministra środowiska.

30 października br. minister Maciej H. Grabowski wręczył nominacje na kadencję 2014–2019 członkom Państwowej Rady Ochrony Przyrody w nowym składzie. Podczas posiedzenia inauguracyjnego członkowie Rady wybrali na swojego przewodniczącego doktora Andrzeja Kepela – prezesa naszego Towarzystwa. W poprzedniej kadencji PROP pełnił on funkcję wiceprzewodniczącego Rady i przewodniczącego jej Komisji ds. CITES. Wybór na tak zaszczytne stanowisko przedstawiciela organizacji pozarządowej wskazuje nie tylko na poważanie, jakim cieszy się on osobiście, ale docenienie naszego Towarzystwa przez ekspertów z różnych dziedzin ochrony przyrody jako fachowego, skutecznego i otwartego na współpracę.

Redakcja