Dlaczego należy chronić nietoperze?

• Bo wszelkie gatunki mają prawo do życia na naszej planecie
• Bo są niezwykle ważnym elementem utrzymującym równowagę w przyrodzie
• Bo pozytywnie wpływają na życie i gospodarkę człowieka (zjadają uciążliwe komary oraz latające nocą szkodniki upraw, zapylają ważne dla człowieka rośliny użytkowe – np. bez nich nie byłoby bananów, roznosząc nasiona drzew i krzewów przyczyniają się do odradzania wyciętych lasów tropikalnych)

A że są śliczne, nieszkodliwe i mają wiele niesamowitych umiejętności – tym łatwiej nam je pokochać i zrozumieć potrzebę ich ochrony!

Najważniejsze akty prawa ochrony przyrody, obejmujące nietoperze

Przepisy polskie:

• ustawa o ochronie przyrody
• rozporządzenie w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (wszystkie nietoperze są w Polsce objęte ścisłą ochroną gatunkową)
• ustawa o ochronie zwierząt

Przepisy Unii Europejskiej:

• Dyrektywa Siedliskowa

Umowy Międzynarodowe:

• Konwencja o różnorodności biologicznej z Rio de Janerio
• Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt - tzw. Konwencja Bońska
• Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy (w ramach Konwencji Bońskiej)

Główne rodzaje ochrony

Ochrona bierna

• pozostawianie starych drzew – dziuplastych, spękanych lub martwych, z odstającą korą
• pozostawianie niezmienionych miejsc przebywania nietoperzy
• unikanie stosowania środków chemicznych, mogących truć nietoperze
• zabezpieczanie zimowisk przed niekontrolowaną penetracją, powodującą budzenie nietoperzy podczas zimowania (latem takie miejsca mogą być udostępniane do zwiedzania)
• zabezpieczanie kolonii rozrodczych (w tym budowanie platform pod koloniami, ułatwiających sprzątanie guana, unikanie oświetlania wylotów ze schronień)
• zachowywanie liniowych elementów krajobrazu, np. żywopłotów, alei itp.

Fot. Andrzej Kepel

Ochrona czynna

• przebudowa krajobrazu – głównie poprzez uzupełnianie linii krajobrazowych
• tworzenie letnich schronień zastępczych - np. skrzynek do wieszania na drzewach lub budynkach)
• budowanie sztucznych zimowisk lub adaptacja do tego celu istniejących podziemi

Fot. Wojciech Stephan	Fot.Wojciech Stephan

Badania służące ochronie

• aby wiedzieć gdzie chronić i czy ochrona przynosi pożądany skutek, prowadzi się tak zwane badania monitoringowe
• wybór lokalizacji inwestycji mogących zaszkodzić nietoperzom (np. elektrowni wiatrowych, dróg szybkiego ruchu) powinny poprzedzać badania, wskazujące, gdzie zagrożenie dla nietoperzy jest najmniejsze i jak jeszcze bardziej można go zredukować

Edukacja

• kształtowanie pozytywnego stosunku ludzi do nietoperzy, to niezwykle ważna aktywność, wspomagająca inne działania i zapobiegająca celowemu szkodzeniu przez ludzi
• nic tak nie przysparza nietoperzom sprzymierzeńców, jak zaciekawienie wyjątkowymi zdolnościami tych zwierząt oraz świadomość, jak bardzo potrafią uprzyjemniać nam życie (np. jeden nietoperz w ciągu nocy może zjeść nawet 3000 komarów!)

Fot. Andrzej Kepel

Przykładem wielkiej, międzynarodowej akcji edukacyjnej, dotyczącej nietoperzy, jest trwający w latach 2011-2012 ogólnoświatowy Rok Nietoperza