Ochrona nietoperzy – prawna, czynna, bierna

Dlaczego należy chronić nietoperze?

  • Bo wszelkie gatunki mają prawo do życia na naszej planecie
  • Bo są niezwykle ważnym elementem utrzymującym równowagę w przyrodzie
  • Bo pozytywnie wpływają na życie i gospodarkę człowieka (zjadają uciążliwe komary oraz latające nocą szkodniki upraw, zapylają ważne dla człowieka rośliny użytkowe – np. bez nich nie byłoby bananów, roznosząc nasiona drzew i krzewów przyczyniają się do odradzania wyciętych lasów tropikalnych)

A że są śliczne, nieszkodliwe i mają wiele niesamowitych umiejętności – tym łatwiej nam je pokochać i zrozumieć potrzebę ich ochrony!

Najważniejsze akty prawa ochrony przyrody, obejmujące nietoperze

Przepisy polskie:

  • ustawa o ochronie przyrody
  • rozporządzenie w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (wszystkie nietoperze są w Polsce objęte ścisłą ochroną gatunkową)
  • ustawa o ochronie zwierząt

Przepisy Unii Europejskiej:

  • Dyrektywa Siedliskowa

Umowy Międzynarodowe:

  • Konwencja o różnorodności biologicznej z Rio de Janerio
  • Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt - tzw. Konwencja Bońska
  • Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy (w ramach Konwencji Bońskiej)

 

Główne rodzaje ochrony

Ochrona bierna

  • pozostawianie starych drzew – dziuplastych, spękanych lub martwych, z odstającą korą
  • pozostawianie niezmienionych miejsc przebywania nietoperzy
  • unikanie stosowania środków chemicznych, mogących truć nietoperze
  • zabezpieczanie zimowisk przed niekontrolowaną penetracją, powodującą budzenie nietoperzy podczas zimowania (latem takie miejsca mogą być udostępniane do zwiedzania)
  • zabezpieczanie kolonii rozrodczych (w tym budowanie platform pod koloniami, ułatwiających sprzątanie guana, unikanie oświetlania wylotów ze schronień)
  • zachowywanie liniowych elementów krajobrazu, np. żywopłotów, alei itp.
  n07o05
Fot. Andrzej Kepel

 

Ochrona czynna

  • przebudowa krajobrazu – głównie poprzez uzupełnianie linii krajobrazowych
  • tworzenie letnich schronień zastępczych - np. skrzynek do wieszania na drzewach lub budynkach)
  • budowanie sztucznych zimowisk lub adaptacja do tego celu istniejących podziemi
n07o01 n07o03
Fot. Wojciech Stephan Fot.Wojciech Stephan

 

Badania służące ochronie

  • aby wiedzieć gdzie chronić i czy ochrona przynosi pożądany skutek, prowadzi się tak zwane badania monitoringowe
  • wybór lokalizacji inwestycji mogących zaszkodzić nietoperzom (np. elektrowni wiatrowych, dróg szybkiego ruchu) powinny poprzedzać badania, wskazujące, gdzie zagrożenie dla nietoperzy jest najmniejsze i jak jeszcze bardziej można go zredukować

 

Edukacja

  • kształtowanie pozytywnego stosunku ludzi do nietoperzy, to niezwykle ważna aktywność, wspomagająca inne działania i zapobiegająca celowemu szkodzeniu przez ludzi
  • nic tak nie przysparza nietoperzom sprzymierzeńców, jak zaciekawienie wyjątkowymi zdolnościami tych zwierząt oraz świadomość, jak bardzo potrafią uprzyjemniać nam życie (np. jeden nietoperz w ciągu nocy może zjeść nawet 3000 komarów!)
  n07o02
Fot. Andrzej Kepel

 

Przykładem wielkiej, międzynarodowej akcji edukacyjnej, dotyczącej nietoperzy, jest trwający w latach 2011-2012 ogólnoświatowy Rok Nietoperza