Sosna zwyczajna

Pinus sylvestris

rys. Grzegorz Kozik

Zimą na łąkach, polach i w lasach liściastych jest szaro i pusto. Jeśli nie ma śniegu, to nawet o tej mało przyjaznej porze roku możemy znaleźć trochę roślin jadalnych – zielone listki gwiazdnicy w ogrodzie czy rzeżuchy gorzkiej na źródliskach... Ale na poszukiwanie prawdziwych skarbów, które przydadzą nam się w kuchni, najlepiej udać się w miejsce, gdzie nawet zimą jest zielono, czyli do boru – lasu iglastego.

Więcej w drukowanym wydaniu SALAMANDRY...

Marta Jermaczek-Sitak
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
facebook.com/sciezkasojki
Autorka prowadzi kursy botaniczne on-line

Drzewa, patyki, badyle i my

I tak, rok w rok, patyki, gdy żyją, to rosną, tyją, potem już są jako gałęzie i zaraz korony, wciąż notując w swoich ciałach z niezwykłą pilnością całość tę, która się w nich i dookoła dzieje, zachowują jej opisy na zawsze, dopóki coś ich nie rozłoży, nie spali lub nie rozedrze
(Urszula Zajączkowska)
Fot. Jakub Spodymek

Pomimo zachowanej w pamięci pokoleń intuicji o mądrości, świętości czy magii drzew, człowiek współczesny zachowuje się jak samobójca. Gdyż, czy to się komuś podoba, czy nie, jesteśmy z drzewami związani nierozerwalnie. I niezrozumiały, i niemądry wydaje się znikający dla nich szacunek, odchodząca troska, naiwne przekonanie, że można zastąpić drzewo ofiarą w doniczce – pod tymi zdaniami z rozdziału otwierającego zbiór esejów zatytułowany Drzewa (wydany w serii „Architektura jest najważniejsza”) zapewne podpisze się bez zastrzeżeń zdecydowana większość czytelników Salamandry. Zdania te nabierają jeszcze większej mocy, kiedy zestawimy je z opublikowaną przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (International Union for Conservation of Nature, IUCN) „European Red List of Trees”, czyli europejską czerwoną listą drzew. Konkluzje tego opracowania są co najmniej alarmujące: spośród 454 gatunków drzew rosnących na kontynencie europejskim aż 168 (wśród nich m.in. wiąz górski i kasztanowiec biały) jest w różnym stopniu zagrożonych wyginięciem! Jeszcze bardziej pesymistyczne są prognozy Polskiej Akademii Nauk – oto według komunikatu „Ponury scenariusz dla polskich lasów: czeka nas drastyczna zmiana przyrody” przez zmiany klimatu z naszego krajobrazu znikną sosna zwyczajna, świerk pospolity, modrzew europejski i brzoza brodawkowata [...], które dzisiaj stanowią główny składnik drzewostanów na blisko 75% ich powierzchni. Za tym nastąpi zagłada setek gatunków grzybów oraz zwierząt. Istotnie zmieni się nasza przyroda. To zatrważający, ale wysoce prawdopodobny scenariusz, który może się ziścić w perspektywie kilkunastu czy kilkudziesięciu lat.

Więcej w drukowanym wydaniu SALAMANDRY...

Aleksander Dorda
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Rośliny bez chlorofilu – sztuka survivalu w praktyce

Łuskiewnik jest pasożytem wielu gatunków drzew i krzewów liściastych, z których za pomocą ssawek pobiera wodę, sole mineralne i substancje organiczne
Fot. Adriana Bogdanowska

Już na pierwszych lekcjach biologii można się dowiedzieć, że najważniejszym procesem umożliwiającym roślinom rozwój i zapewniającym im życie jest fotosynteza (czyli proces wytwarzania przy udziale światła związków organicznych z materii nieorganicznej w komórkach zawierających chlorofil). Tymczasem niektóre gatunki są zmuszone radzić sobie bez niej. Nie mają zielonych organów (z chlorofilem), a do przetrwania wykorzystują zupełnie inne mechanizmy. Takie rośliny-cudaki można spotkać również w naszym kraju.

Więcej w drukowanym wydaniu SALAMANDRY...

Michał Mazik
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Salamanderka

Scenariusz: Maciej Kur
Rysunki: Sławomir Kiełbus, www.kielbus.pl

Więcej w drukowanym wydaniu SALAMANDRY...