Jubileusz pod znakiem nietoperza – w krainie wydm i jezior

Najdalej na północ wysunięta placówka „Salamandry” – Akademickie Koło Chiropterologiczne w Gdańsku – obchodzi w tym roku 20 lat swojej działalności. Tyle czasu upłynęło od pierwszego obozu naukowo-szkoleniowego, zorganizowanego przez pomorskich maniaków nietoperzy w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym.

Karlik drobny – najmniejszy polski nietoperz – w budynkach na terenie Słowińskiego Parku Narodowego tworzy liczące setki osobników kolonie
Fot. Marta Więckowska

Nie marnując jednak zbyt wiele czasu na świętowanie jubileuszu, w dniach 10–20 lipca 2013 roku zorganizowaliśmy kolejny obóz, którego celem było zbadanie nietoperzy zamieszkujących Słowiński Park Narodowy. Większości z nas miejsce to kojarzy się przede wszystkim z widokiem wędrujących piaszczystych wydm, zasypujących lasy między Bałtykiem a jeziorem Łebsko. Szybko się jednak okazało, że w Parku aż roi się od skrzydlatych ssaków – już leśniczówka w Rowach, w której zostaliśmy zakwaterowani, kryła niewielką kolonię rozrodczą¹ najmniejszego krajowego nietoperza – karlika drobnego (Pipistrellus pygmaeus). Wychodząc przed budynek, codziennie znajdowaliśmy na ścianach nielotne jeszcze, zabłąkane młode osobniki. Poranne obserwacje nietoperzy rojących² się wokół swoich kryjówek we wsi Kluki, ujawniły wielokrotnie większą kolonię tego gatunku w domu mieszkalnym – ta liczyła już około 400 osobników. Kręcący się nocą po Klukach chiropterolodzy postawili na nogi pracowników... Biura Ochrony Rządu i policjantów strzegących spokojnego snu Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, który zatrzymał się tu z krótką wizytą w miejscowym skansenie – Muzeum Wsi Słowińskiej. Największa kolonia karlika drobnego kryła się jednak w budynku... Muzeum Słowińskiego Parku Narodowego (około 700 osobników!), w samym centrum wsi Smołdzino. Lecz najdziwniejsze odkrycie czekało nas w jednym ze schronów przeciwlotniczych, na terenie opuszczonej jednostki wojsk rakietowych w Czołpinie. W betonowej szczelinie stropu kryła się kolonia rozrodcza nocka Natterera (Myotis nattereri). Co w tym dziwnego? Latem gatunek ten zamieszkuje zwykle skrzynki dla ptaków i nietoperzy lub dziuple drzew. Dotychczas tylko kilka razy znaleziono jego kolonie w budynkach, nigdy zaś – w podziemnym obiekcie militarnym.

Łącznie, w ciągu przeszło tygodnia całonocnych odłowów w sieci i poszukiwań kryjówek dziennych, stwierdziliśmy osiem gatunków nietoperzy – przypuszczamy jednak, że jest ich tu znacznie więcej, planujemy więc kontynuować badania w przyszłym roku. Obóz nie mógłby się odbyć bez wsparcia pani Dyrektor Słowińskiego Parku Narodowego, Katarzyny Woźniak, której serdecznie dziękujemy za pomoc.

Mateusz Ciechanowski
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Akademickie Koło Chiropterologiczne PTOP „Salamandra” w Gdańsku